 |
| Cartoon: Bas van der Schot |
Ja, dat is wèl even een titel. Het gevoel sluimerde al langer, maar de actualiteit drukte me zodanig met de neus op de feiten, dat het er nú maar eens uit moet.
Overmorgen ga ik stemmen. Ik weet al op welke partij, denk ik. Een heel andere partij dan waarvoor ik vijf jaar geleden zou hebben gekozen, trouwens. Ik heb héél even overwogen om deze keer maar eens niet te stemmen. Dat zou voor het eerst sinds héél lang geleden zijn. Ik geloof namelijk nog steeds in de Nederlandse democratie en wie niet gaat stemmen heeft wat mij betreft weinig recht van spreken als het gaat om misstanden in de maatschappij en gebrek aan beleid om dat tegen te gaan. Maar in het licht van de ontwikkelingen kwam er een soort van defaitisme over me, zoals ik dat met betrekking tot de Nederlandse politiek betreft nog niet eerder heb ervaren.
Ik heb de afgelopen weken de peilingen gevolgd. Het lijkt zo goed als onvermijdelijk dat we precies zo'n zelfde regeringscoalitie krijgen, als we afgelopen vier jaar hebben gehad. Hoogstens nog wat rechtser dan ie al was.
Het overgrote deel van Nederland vindt Mark Rutte een toffe peer. Vijf-en-twintig procent van het electoraat stemt op de VVD. Een partij die de afgelopen jaren heeft uitgeblonken door een totaal gebrek aan visie en toekomstgerichtheid. Het grootste probleem van deze tijd, de klimaatverandering, is voor de VVD bijzaak. De sfeer van wantrouwen tegen de burger bij bepaalde delen van de overheid, die zijn climax vond in het schandaal rond de toeslagen voor de kinderopvang, komt voor een groot deel uit de hoek van de VVD. Aanpakken die fraudeurs! Dat geld gunde men veel meer aan de grote bedrijven: afschaffen die dividendbelasting!
De VVD houdt alles het liefst zoals het is. En àls er al wat verandert, dan moet dat wèl in het voordeel zijn van het bedrijfsleven.
Dat is ook precies wat Rutte in al zijn kabinetten heeft uitgestraald. Visie was een vies woord. Rutte heeft op de winkel gepast. Een nachtwakersstaat, waarin de zaken maar zo'n beetje zichzelf moeten regelen, waar de overheid zich zoveel mogelijk koest houdt en iedereen zoveel mogelijk aan zijn lot overlaat. Dat is het ideaal van de VVD. Wie een beetje geld heeft, komt er altijd wel uit, toch? En wie geen geld heeft is doodgewoon een sukkel.
Nog eens bijna achttien procent van de stemgerechtigden stemt extreem rechts (PVV, Forum voor Democratie en JA21). Daarvan vertonen PVV en FvD fascististische tendenzen. De PVV is qua stemmenpercentage de één na grootste partij van Nederland.
Het CDA, toen ik jong was nog een partij met enig sociaal gevoel, is nu een quasi-Christelijke variant van de VVD, en krijgt tussen de twaalf en de dertien procent van de stemmen. Daar hebben we, als we graag een wat toekomstgerichter beleid willen, dus ook niks aan.
Kort en goed komt het erop neer dat het merendeel van de Nederlandse stemmers òf extreem rechts stemt, òf vindt dat het zittende kabinet het prima heeft gedaan en zegt: "prima, ga zo door!"
Het maakt die laatste groep kennelijk niet uit dat ons onderwijs er slecht aan toe is, dat de zorg eveneens wankelt, dat Nederland jaren achterligt als het gaat om het halen van klimaatakkoorden en dat we een reeks van schandalen achter de rug hebben die door Rutte allemaal zijn weggewoven of weggelachen. Want het is natuurlijk een verschrikkelijk aardige man, altijd goed voor een opbeurend praatje en een vrolijke noot. Een ideale buurman, eigenlijk.
Je vraagt jezelf af of meer dan de helft van de Nederlandse stemmers een plaat voor de kop heeft, of dat ze het geen enkel punt vinden dat de partijen en de premier die Nederland in de afgelopen vier jaar hebben geregeerd op talloze punten hebben gefaald. Ze hebben zelf nergens last van en ze vinden het wel best.
Alles op een rijtje zettend is dit al erg genoeg. Nederland gaat de komende vier jaar waarschijnlijk in grote lijnen gewoon door zo door als daarvoor deed.
In vergelijking daarmee is mijn persoonlijke probleem met die gang van zaken probleem natuurlijk klein leed. Maar het knaagt wel een beetje. Langzaam maar zeker ontwikkel ik weerzin tegen de Nederlanders die medeverantwoordelijk zijn voor dat gebrek aan toekomstvisie en sociaal gevoel. Als ik rondloop op straat, denk dat ik ze eruit kan aanwijzen. De letterlijk of figuurlijk volgevreten types. Ik zie ze rondrijden in hun vette suv's, De vakantiegangers met hun dakkoffers. De rode broeken in de jachthavens. De quasi-welgestelden in hun bubble. De mensen met makkelijke meningen.
Ja, die meningen. Als er iets op de voorgrond trad in het afgelopen jaar, dan is het de terreur van de meningen. Het eindeloze gekwaak van zogenaamde deskundigen èn van mensen die helemaal nergens verstand van hebben, maar tòch een mening hebben.
Steeds weer komt me een uitspraak van Dirty Harry voor de geest: opinions are like assholes; everybody has one. Zoals ik trouwens ook een ander gezegde van hem, a man has got to know his limitations, buitengewoon toepasselijk vind voor deze tijd.
Zelfoverschatting en het eigen gelijk hebben ons een verkiezing met zeven-en-dertig deelnemende partijen opgeleverd. Versplintering alom. Een brede links-progressieve samenwerking bleek opnieuw onmogelijk.
Wat is er toch aan de hand met de Nederlanders?
Gaat Oswald Spengler, die bijna honderd jaar geleden schreef over Europa als het Avondland dat op zijn ondergang afstevent, toch nog gelijk krijgen? Willen de Nederlanders en de Europeanen niks meer, behalve zich wentelen in de weelde van dit moment omdat de zondvloed toch wel ná hun zal komen?
In de Verenigde Staten stemde in november j.l. bijna vijftig procent, ondanks alles, toch nog op een narcistische idioot. Maar iets meer dan vijftig procent van de Amerikaanse kiezers wilde wat anders en zij hebben het potje uitgehaald. Soms zou je wensen dat de keuze hier in Nederland ook zo zwart/wit zou liggen.
Nog maar een paar weken geleden heb ik De meeste mensen deugen van Rutger Bregman voor een groot deel gelezen. Nèt voor de helft was ik de marktkoopmannentoon die Bregman in het boek aanslaat zat. De wetenschappelijke methode volgens Bregman ging me tegenstaan. Mijn conclusie was dat Bregman iets probeert te bewijzen dat we eigenlijk altijd al wisten. In-en-in slechte mensen zijn zeldzaam. Als de nood hoog is en mensen zijn ook maar enigszins in staat elkaar te helpen, dan doen ze dat vaak ook.
Of men ook in een situatie waar de druk wat minder hoog is, of lijkt te zijn, altijd zo empatisch en hulpvaardig is, is weer wat anders. Het is geen zwart-wit verhaal. Naar mijn idee heeft Bregman met het schrijven van dit boek vooral geprobeerd zijn eigen twijfels omtrent de menselijke aard te bestrijden.
Overigens vind ik dat Bregman zeker een functie heeft in de hedendaagse meningenmachine. Al bijna tien jaar geleden had ik hem in het snotje en vond ik dat hij een punt had . Goed dat er iemand zoals hij is, dus.
Welke conclusie moeten we, kijkend naar het stemgedrag van de Nederlanders, trekken over dat "deugen"? Of is het in dit geval gewoon een kwestie van slecht geïnformeerd zijn of regelrechte dommigheid?
Laat ik het maar houden op een combinatie van die laatste twee
.
Naschrift 18 maart 2021: De dikke winst van D'66 kwam toch nog als een verrassing. Dat legt een behoorlijke verantwoordelijkheid bij die partij, wat mij betreft. Een coalitie zonder D'66 wordt voor de VVD vrij lastig, lijkt me. Zeker nu de PVV door de VVD als coalitiepartner is uitgesloten.
D'66 heeft in de vorige coalitie kunnen ervaren hoe het is om te moeten samenwerken met overwegend rechtse partijen. Ik mag dus hopen dat ze slechts aan een coalitie willen deelnemen, als die een aanzienlijk progressievere koers gaat varen dan de vorige coalitie deed. Misschien willen ze eigenlijk ook liever een coalitie zonder het CDA. Hoe dan ook hebben ze een sleutelpositie, dus kunnen ze eisen stellen. Ik ben benieuwd! Voor een degelijke meederheidscoalitie zou zelfs kunnen worden overwogen om de jongelui van VOLT erbij te nemen. Of gewoon de PvdA.
Zelf heb ik even overwogen om op VOLT te stemmen. Het is uiteindelijk toch PvdA geworden.
Geen opmerkingen:
Een reactie posten