De laatste tijd lees of hoor je wel vaker de vraag, waar was jij toen..? Meestal gevolgd door één of andere dramatische gebeurtenis. Deze week is het bijvoorbeeld veertig jaar geleden dat John Lennon werd doodgeschoten. Sander Donkers wijdde er, met als inleiding de 'waar was jij-vraag', een cursiefje aan op de voorpagina van de Volkskrant. Dat trouwens, in contrast tot het herdachte feit, vrij hilarisch uitpakte.
Vanmorgen las ik in diezelfde Volkskrant het bericht dat Martin Ros is overleden.
Dat ik daarbij gewoon thuis aan tafel zat met een kopje espresso, zal ik hoogstwaarschijnlijk over een paar jaar vergeten zijn. Maar terwijl ik het bericht las, herinnerde ik me wel een ander moment, dat zich heeft afgespeeld op 14 februari 2004. Mijn meest persoonlijke herinnering aan Martin Ros.
Het was op een zaterdag en ik zat in de auto, op weg naar Middelburg. Daar bevond zich namelijk de zeilmaker die ik opdracht had gegeven om een nieuw tuig voor mijn bootje te maken. Dat tuig, een grootzeil, een fok en een genua, was klaar en ik ging het ophalen.
De radio stond aan en ik luisterde, zoals ik in die tijd vaker deed, naar de TROS Nieuwsshow. Een van de presentatoren was destijds Mieke van der Weij, een vrouw waar ik altijd een zwak voor heb gehouden. Het hoogtepunt van de Nieuwsshow was voor mij echter steevast de boekenrubriek van Martin Ros.
Ros had een aan hysterie grenzende stijl van presenteren, als het over boeken ging. Ik heb niet het idee dat het zijn bedoeling was om humoristisch over te komen, maar ik moest desondanks regelmatig hardop lachen bij zijn nooit aflatende woordenstroom, die qua onderwerp regelmatig de meest extravagante afslagen nam. Als Mieke niet op zeker moment Ros maande om er een punt aan te draaien, had hij zonder enig probleem de rest van Nieuwsshow volgepraat. Daarbij slechts onderbroken door de momenten dat hij adem moest halen. Een andere recensent, die deze stijl overigens niet kon waarderen, noemde hem ooit een "van de pret omdonderende boekenkast".
Op de bewuste zaterdag echter, ik bevond mij ter hoogte van de plek waar je, na Bergen op Zom te zijn gepasseerd, van de Brabantse Wal afrijdt richting Walcheren, had Ros net het bericht ontvangen dat Marco Pantani, destijds een buitengewoon succesvolle wielrenner, onverwachts was overleden. Naast literatuur was wielrennen zijn andere grote passie.
Ros raakte en plein public buiten zichzelf van verdriet. Er werd die ochtend niet meer over boeken gesproken. Zijn hele rubriek werd gevuld met een ter plekke geïmproviseerd en op hyper-emotionele toon uitgesproken in memoriam voor Pantani.
Hoewel Ros op dat moment nog springlevend was, had hij zelf ook al wat gezondheidsproblemen gehad. In 1997 kreeg hij een herseninfarct en en had hij gedwongen afscheid moeten nemen van uitgeverij de Arbeiderspers.
Ros was samen met Theo Sontrop verantwoordelijk voor het gegeven dat de Arbeiderspers in de jaren zeventig een uitgeverij was geworden die in literaire kringen serieus werd genomen. Ros was zich daarvan maar al te goed bewust en dat afscheid was hem niet in de kouwe kleren gaan zitten. "Ik bèn de Arbeiderspers", verklaarde hij in een interview.
Het einde van zijn boekenrubriek in de Nieuwsshow kwam eind 2007. Ook dit afscheid was niet vrijwillig. Hij toonde zich opnieuw verontwaardigt over de gang van zaken, mede omdat de namen van zijn vervangers, vier in getal, al bekend waren vóór zijn afscheid een feit was.
Ook van mij had Ros nog wel even mogen blijven. Of de voorstelling die hij gaf van veel waarde was was voor een wijdere verbreiding van de literatuur weet ik niet, maar de amusementswaarde was groot, wat mij betreft. Hij kon smeuïge, soms zelfs een tikkeltje ranzige verhalen vertellen. Vooral als het '"hele erge" eraan te pas kwam.
In 2008 herleefde zijn boekenrubriek een reprise op de de lokale Amsterdamse zender AT5, een feit dat geheel en al aan mij voorbij is gegaan, zoals er wel meer gebeurtenissen in het hoofdstedelijke poppendorp aan mij voorbijgaan.
Na zijn afscheid van de Nieuwsshow heb ik zelf weinig meer van Martin Ros vernomen. Maar vergeten zal ik hem nooit.
De laatste jaren van zijn leven schijnt hij in een verpleeghuis te hebben doorgebracht. Volgens Wikipedia in Amersfoort; de Volkskrant houdt het op Soest. De krant meldt dat corona hem uiteindelijk fataal is geworden.
Ros was, hoe dan ook, een fenomeen.
Op YouTube is aardig wat met en over Martin Ros te vinden. Bijgaand filmpje (een fragment van 'Eén Vandaag') toont hem net nadat zijn afscheid van de Nieuwsshow bekend was geworden:
Geen opmerkingen:
Een reactie posten