Ingezonden Brief

Vorige week zaterdag zat ik 's ochtends rond een uur of negen, nog niet geheel aangekleed, terwijl ik ondertussen een boterham met boerenkaas (het kan ook peperrosbief geweest zijn) en een mok thee tot mij nam, de Volkskrant te lezen.
Op de Opinie & Debat pagina's trof ik een brief van Huub Lammers uit Leiden. Omdat Huub er naar mijn idee een redeneertrant van lik-m'n-vestje op na hield en ik me bovendien verbaasde over het feit dat de Volkskrant het publiceren van zo'n redenatie de moeite waard vond, klom ik zelf ook in de pen:

 
Van: Hans Valk [mailto:ajeevee@xs4all.nl]
Verzonden: zaterdag 22 september 2012 10:06
Aan: VK Brieven
Onderwerp: Rationaliteit

Geachte redactie,

In de Volkskrant van afgelopen zaterdag (Opinie & Debat) voorziet Huub Lammers een uitspraak van Lawrence Krauss ("irrationaliteit is gevaarlijk en contraproductief") van de tegenwerping dat muziek, inspiratie, medemenselijkheid en liefde toch behoorlijk irrationeel lijken te zijn en desondanks van levensgrote waarde zijn.
Dat de genoemde zaken van grote waarde zijn valt niet te ontkennen. Maar Huub lijkt ook te willen zeggen dat rationaliteit absoluut geen rol speelt bij dingen als muziek, medemenselijkheid en liefde. Of, erger nog; die dingen misschien wel in de weg staat.
Ik vermoed dat Huub een ongeneeslijke romanticus is, dus ik begrijp wel een beetje waar zijn idee vandaan komt, maar zijn perceptie klopt niet. Dat blijkt als we de tegenpolen van medemenselijkheid en liefde, onmenselijkheid en haat, rationeel noemen. Ook deze stelling lijkt me onzin. Liefde en haat hebben zowel rationele als irrationele aspecten, maar ik sluit niet uit dat de rationele aspecten overheersen. Blijven houden van iemand die je mishandelt en haat is irrationeel, maar wat schiet de wereld daarmee op? En is de muziek van Bach niet ooit door
wiskundigen een voorbeeld van rationaliteit genoemd?
Zonder te willen beweren dat de uitspraak van Lawrence Krauss in alle gevallen waar is, moeten we ook niet doorslaan naar het idee dat irrationaliteit een positieve factor is in het streven naar een betere wereld. Het is op z'n best het toefje slagroom op een verder rationeel gebakken taart. In de kunst, bijvoorbeeld.

--
Met vriendelijke groet
Hans Valk


Dezelfde dag nog ontving ik een ontvangsbevestiging. Vervolgens verstreken een aantal dagen, zonder dat de brief in de krant verscheen en ook zonder dat de Volkskrant mij bedankte voor mijn moeite, maar dat, helaas pindakaas, mijn brief niet geplaatst was.
Vooral dat laatste viel me een beetje tegen van de krant. Ik had de redactie namelijk al vaker een email gestuurd, als reactie op een artikel of een andere ingezonden brief. Nooit was er één geplaatst, maar altijd meldde men, kort en correct, dat mijn epistel niet in de prijzen was gevallen.
Ik was dan ook tamelijk verbaasd vandaag deze tekst in mijn mailbox te vinden:


Geachte lezer,

Hartelijk dank voor uw brief die wij in goede orde hebben ontvangen.

Wij hebben uw reactie meteen gereed gemaakt voor publicatie in de krant. Door ruimtegebrek is het ons echter niet gelukt uw brief te publiceren. Wij ontvangen wekelijks een paar honderd brieven en kunnen daarvan maar enkele tientallen plaatsen in Geachte Redactie en op de U-pagina.

Tot op de dag van vandaag haalde uw brief de kolommen niet. Het is nu te laat deze alsnog te plaatsen.

Wij betreuren deze gang van zaken en hopen een volgende keer wel tot publicatie over te gaan.

Met vriendelijke groet,

Henk Müller
Brievenredactie de Volkskrant



Alsjemenou!
Dagenlang was mijn brief genomineerd voor plaatsing, maar toch waren er steeds weer andere die puntiger, grappiger of veelzeggender waren dan de mijne. Ik moest er wèl een beetje om lachen: de brief was "meteen gereed gemaakt voor publicatie", maar: "Het is nu te laat deze alsnog te publiceren".
Ja, dat laatste moest ik wel beamen. Ondertussen was iedereen de brief van Huub allang weer vergeten, natuurlijk. Door nu nog te plaatsen zouden de mensen eens kunnen denken dat ik nogal èrg lang had moeten nadenken over mijn reactie. Want een redactie is zo sloom niet, vanzelfsprekend. Ik dank derhalve de Volkskrant dat ze mij hebben behoed voor deze imagoschade.

Omdat de brievenredactie toch de indruk wekt dat mijn korte verhandeling over irrationaliteit versus rationaliteit de moeite van het lezen waard is, leek het stukje en zijn nasleep me een aardige start van een nieuw 'stukjesseizoen' op Het Ondermaanse.

De zomer was heerlijk. Ik heb van alles en nog wat gedaan, behalve stukjes schrijven. Het kon ook wel even, zo te zien. Ik heb niet de indruk gekregen dat u mijn stukjes buitengewoon gemist hebt. Op één lezer na misschien, die informeerde of het wel goed met me ging.
Welnu: het ging goed en nu ik weer door ga met schrijven zou iemand met evenveel recht opnieuw die vraag kunnen stellen. Heb ik soms niks beters te doen? Eigenlijk wel, om u de waarheid te zeggen.

Het zal die innerlijke noodzaak wel weer zijn, vermoed ik.



Wie wil weten wat Lawrence Krauss heeft te melden over irrationaliteit, zou dit artikel kunnen lezen: Faith and Follishness: When religious beliefs become dangerous